میراث فرهنگی خراسان جنوبی (آثار و ابنیه تاریخی)
میراث از ریشه (ارث) به هر چیزی اطلاق ميشود که از گذشتگان و نیاکان به ما رسیده باشد، از آب و ملک و خانه و... تا خلق و خوی و مظاهر فیزیکی و کالبدی آنان که آن طریق وراثت از نسلی به نسلی ميرسد.
ميراث فرهنگي در ماده 1 قانون اساسنامه سازمان ميراث فرهنگي كشور مصوّب 1367 چنين تعريف شده است:
"ميراث فرهنگي شامل آثار باقيمانده از گذشتگان است كه نشانگر حركت انسان در طول تاريخ ميباشد و با شناسايي آن زمينه شناخت هويت و خط حركت فرهنگي او ميسر ميگردد و از اين طريق زمينههاي عبرت براي انسان فراهم ميآيد. "
در واقع این تعریف از میراث فرهنگی اشاره به مفاهیم قرآنی دارد که در چند جای به بشر امر می کند که در زمین گردش کند و با دیدن آثار گذشتگان عبرت بگیرد. به عبارت دیگر ميراث فرهنگي به آثار مادي و معنوي به جامانده از گذشته گفته ميشود كه بر هويت فرهنگي يك جامعه انساني دلالت دارد و از آن جهت قابل توجه است كه در شناخت زندگي گذشتگان مفيد و مؤثر است و براي مطالعه جوامع، اقوام و ملل گوناگون و نيز بازشناسي آثار مادي تمدنها و سير تشكيل و تكامل آنها سندي با ارزش به شمار ميآيد.
همه آنچه از گذشتگان به ارث ميبریم صبغه فرهنگی ندارد و تنها آن چیزی را میراث فرهنگی مينامیم که فرهنگ و عوامل فرهنگی در ساختار آنها موثر هستند. این میراث شامل میراث فرهنگی، اجتماعی، ملت، قوم، خانواده و ... است.
میراث فرهنگی بر دو نوع است :
میراث فرهنگی ملموس و مادی: به مجموعه مظاهر مادی اطلاق ميشود که خارج از وجود ما تحقق مادی و فیزیکی دارد. بیشتر ارزشهای تاریخی و هنری بر آثار و مظاهر مادی مترتب است مانند شهرها، بناها، اشیا و...
میراث فرهنگی غیر ملموس و معنوی: مجموعه مظاهری هستند که گرچه وجود خارجی ندارند، اما جلوههای مادی آنها قابل درک و دسترسی است مانند زبان، باورها، اعتقادات، آداب و رسوم که به خودی خود مادی نیستند اما جلوه مادی دارند.
سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور طبق قانون مسئول و عهده دار میراث فرهنگی ملموس و مادی و نیز میراث فرهنگی غیر ملموس و معنوی ایران است. مطالعه و پژوهش، حفظ و مرمت و نگه داری، معرفی و آموزش جنبه های مختلف میراث فرهنگی ایران را بر عهده دارد.